Chia sẻ Miễn phí - dvsang

Đó là xu hướng tất yếu của thời đại. Điều đó đã xuất hiện, đã tồn tại và ngày càng phổ biến hơn. Tôi cho đó là một sự "công bằng" và cần thiết; ít nhất là dành cho các tác giả ngày đêm nỗ lực sáng tạo những nội dung có chất lượng. Một đòi hỏi ngầm thế giới này đang đưa ra. Đúng hơn, nó là một điều tất yếu.

Nhận định

Thông thường, để viết một bài viết mỗi tác giả cần tham khảo rất nhiều nguồn & đưa ra chỉ dẫn của mình theo ít nhiều những kinh nghiệm vốn có của mình. Tình trạng miễn phí gần như phổ quát ở Việt Nam. Nhưng ngày nay, miễn phí đã-đang và tiếp tục bị thay thế bởi xu thế: Trả phí. Ở các nước Âu Châu hay Mỹ, vấn đề bản quyền và sở hữu trí tuệ rất nghiêm ngặt, và nó không ngừng được bổ sung theo ngày tháng.

Hiện nay, Google cũng đang ráo riết chuẩn bị cho những thay đổi liên quan đến việc quản lý dữ liệu người dùng(GDPR). Một lộ trình và các thông báo sớm được Google đưa ra cảnh báo. Điều đó cho thấy, con người ngày càng biết để ý đến mình hơn, chú ý đến các thông tin và những gì mình quan tâm. Có thể chúng ta còn nằm ngoài tầm hạn chế của Khu vực Kinh tế Châu Âu(EEA), nhưng đó là hồi chuông cảnh báo sớm cho một xu thế sẽ sớm thành hiện thực. Đó là Trả phí. Kể cả việc đọc.

Hiện nay, từ "miễn phí" được dùng khá nhiều. Nhưng liệu nó có miễn phí?

Câu trả lời là Không! Nếu bạn được miễn phí điều gì thì bạn nên chuẩn bị tinh thần để đối phó với những phiền nhiễu rất có thể từ cái gọi là miễn phí đó. Kinh nghiệm với dịch vụ mạng, Internet, 3G, các phần mềm hay các ứng dụng trên các Apps, Website,... cho chúng ta thấu hiểu cái gọi là miễn phí đó. Ở đây, tôi chỉ giới hạn trong phạm vi những gì chúng ta đọc trên Internet. Trước tiên, chúng ta thử tìm hiểu về nội dung mà chúng ta đọc hàng ngày, và tự hỏi: Liệu những điều đó có đáng để chúng ta trả phí?

Ở các Website thiên về nội dung đọc, các nội dung cũng được đưa ra cụ thể. Chẳng hạn như Wikipedia, trang này yêu cầu các bài viết phải đảm bảo một số tiêu chí về nội dung bài viết như sau:

1. Giải thích biệt ngữ
2. Giảm thiểu những nội dung vô nghĩa không có giá trị
3. Trình bày rõ ràng, dễ hiểu
4. Trích dẫn nguồn tham khảo: cung cấp cho người đọc nguồn thông tin tham khảo một cách đầy đủ và chính xác nhất có thể
5. Tính kiểm chứng: đảm bảo thông tin trích dẫn có thể kiểm chứng dễ dàng khi cần thiết (điều này không có nghĩa là thông tin phải là "chính thức", nhưng cũng phải đảm bảo khả năng kiểm chứng được là nó tồn tại và được đưa ra đúng như vậy)
6. Tránh những gì viết ra có thể nhanh chóng bị lạc hậu
7. Tránh lạc chủ đề
8. Cảnh báo độc giả về những chi tiết trong bài viết có thể gây ảnh hưởng xấu
9. Phải đảm bảo bài viết mang lại ích lợi cho độc giả (coi độc giả là yếu tố quan trọng khi viết bài)
10. Nên kiểm tra số liệu đưa ra
11. Nên tóm tắt nội dung thảo luận
12. Tránh dùng từ ngữ có tính khoe mẽ
13. Tránh những nội dung thể hiện sự chủ quan
14. Bài viết tránh nói về chính nó
15. Tránh những từ hoặc câu thể hiện quan điểm cá nhân
16. Các thuật toán sử dụng trên Wikipedia
17. Tránh mớm kết luận cho độc giả
18. Wikipedia:Trước khi viết về một bài, nên tìm xem đã có sẵn bài viết đó hay chưa
19. Có ít nhất một liên kết dẫn tới một trang khác.

Phần lớn các tiêu chuẩn của Wikipedia được tôi áp dụng. Thông thường, một bài viết có nội dung chất lượng thường có trên >2000 từ. Tất nhiên, viết dài không có nghĩa là bài viết đó "chất lượng". Nhưng một bài viết tốt hiếm khi dưới con số đó. Điều đó có nghĩa là với ngần ấy số chữ, người viết tối thiểu đưa ra được những lập luận và cơ sở đủ vững chắc; nó khác với một bài phát biểu hoặc các văn bản khác.

Chất lượng là chủ quan, và mỗi người có một cách nhìn nhận nó một cách khác nhau. Những người làm báo chính thống cũng có những nguyên tắc nhất định với các bài viết của mình; đôi khi đó là những "nguyên tắc ngầm", bất thành văn. Bởi nó đụng chạm và ảnh hưởng đến lợi ích của cá nhân, nhóm người hay tổ chức nào đó.

Chính vì hai chữ "chất lượng" ấy mà tác giả ngày càng ý thức đến "quyền lợi" của mình hơn. Và trước hết, đó là quyền được tôn trọng với các sản phẩm trí tuệ của mình. Trả phí là một hình thức nhạy cảm, song nó là xu thế tất yếu. Bạn không thể thụ hưởng, Copy & Paste cách tùy tiện nữa.

Tại sao chúng ta nên trả phí?

Những Website yêu cầu bạn trả phí, ban đầu bạn sẽ cảm thấy chút khó chịu và bất mãn. Bản thân tôi cũng vậy. Nhưng nếu ngồi xuống và suy xét lại tôi nhận thấy, các trang mà tôi được đề nghị trả một khoản phí cố định hàng tháng thường có nội dung tốt, các bài viết chất lượng và cộng đồng/ ở đó cũng là những thành viên "chất lượng". Họ được tập hợp bởi các thành viên nhiệt huyết cùng đội ngũ tác giả là các chuyên gia trong ngành. Mức phí không cao nhưng là cơ bản, mức đóng góp để duy trì các định hướng tốt đẹp mà những người sáng lập đồng thuận đưa ra. Và hơn hết là các hoạt động, bài viết được đăng tải đều đặn song có trách nhiệm.

Khi Internet mới chập chững đi những bước đầu tiên ở Việt Nam, Trang Business Insider là một trong những Website hàng đầu về các thông tin tài chính-kinh doanh. Trang này được sự hậu thuẫn hùng hậu từ các chuyên gia hàng đầu. Các bài viết rất chất lượng. Theo đánh giá của tôi, hai trang có thông tin tốt nhất về lĩnh vực tài chính & kinh doanh hiện nay là Cafebiz và Brand cũng chỉ bằng một nửa chất lượng của Businessinsider ngày nào. Nhưng không hiểu vì lý do gì mà Website này không còn tồn tại một vài năm sau đó. Lý do theo tôi có lẽ là bị sao chép quá nhiều mà những người quản trị Web ngày ấy không đủ khả năng và công cụ đủ mạnh để chống lại làn sóng Copy & Paste đến từ đông đảo các "Blogger". Vì khi đó, hàng loạt các cộng đồng Blog ra đời và trở thành xu thế phổ biến. Có thể kể đến là Opera, Yahoo Blog's, và sau này là Blogger/Blogspot. Tôi tự hỏi: Nếu khi đó, Business Insider yêu cầu trả phí thì liệu nó có sớm ra đi không lời từ giã như vậy hay không?

Đứng trước lời đề nghị trả phí, tôi có 3 lựa chọn:

+ Một là loại trang Web đó ra khỏi danh sách đọc hàng ngày.
+ Hai là Trả phí và tiếp tục được đọc những gì tôi thích ở đó.
+ Ba là tiếp tục đọc và chấp nhận với những bài viết hiện có với "chất lượng free". Và tìm một Website khác hay nhiều hơn để đọc.

Ngoài 3 chọn lựa ấy, tôi còn có một lựa chọn khác là tìm cách luồn-lách để có những gì tôi muốn cho bằng được. Đó là lẽ thường, nếu tôi đủ khả năng thì tôi cứ thử. Nếu tôi làm vậy, tôi không khác gì một tên trộm đang cố tìm mọi cách để lèn vào nhà người khác và "mượn tạm" vài thứ trong ngôi nhà đó. Thật may là tôi chưa bao giờ có ý định và xúc tiến một hành động nào để làm việc sai trái đó. Thay vào đó, tôi ra sức đọc và tìm hiểu cũng như dấn thân trải nghiệm nhiều hơn để những gì tôi viết trở nên đáng đọc hơn. Tôi nỗ lực, tôi ra sức và tôi cũng mong nhận được hỗ trợ từ bạn. Nếu một ngày nào đó, M21love không còn miễn phí thì cũng là điều tất yếu mà thôi. Nhưng hiện tại, tôi sẽ giữ sự miễn phí ấy đến chừng nào còn có thể. Điều đó có nghĩa là không quảng cáo, không Spam,... Không lợi ích (Điều đó không bao gồm sử dụng các bài viết của tôi vì mục đích kiếm lợi, đăng trên báo chí mà chưa có sự đồng ý bằng văn bản của tôi.).

Khi bạn phải trả phí, điều đó có nghĩa là bạn đang trả tiền cho những gì mình được thụ hưởng. Trên thực tế, rất ít những bài đáng để bạn trả tiền. Còn những gì thực sự hữu ích, các bài viết chuyên sâu hữu ích thì lại Free, và tác giả vẫn viết và chia sẻ tận tụy. Đôi khi tôi muốn gửi đi một Email để cảm ơn họ, nhưng tất cả những gì tôi thấy chỉ là một cái dòng tác giả hời hợt dưới cuối mỗi bài viết mà không đi kèm với một thông tin liên hệ nào, dù là hình thức giản đơn nhất là Email.

Đó là lý do vì sao tôi không bao giờ đọc một bài viết hay ấn phẩm nào không có tên tác giả cụ thể. Một người có trách nhiệm thì phải có trách nhiệm đến cùng. Tôi chưa thấy người cha mẹ nào lại không dám nhận đứa con mình sinh ra là con mình. Nếu không muốn nói là dù con họ có thế nào thì với họ, đó là niềm tự hào trước hết. Các bài viết cũng như những người con tinh thần của bất kỳ tác giả nào. Không lẽ chúng ta hèn nhát đến mức, ngay cả đứa con mình đẻ ra cũng không dám nhận.

Ở Việt Nam mình chắc có rất ít trang có thể đảm bảo được điều này. Nước ta có Tailieu.vn là một ví dụ. Thực ra tôi không có nhu cầu để sử dụng tài liệu của trang này. Nhưng nó làm tôi để ý vì đây là một trong những trang đi đầu trong xu hướng trả tiền. Và gần đây cũng có nhiều trang đi theo xu hướng đó, trong đó phải kể đến các trang về Sách là chủ yếu.

Kết luận

Không có gì miễn phí hết! Kể cả khí trời, chúng ta cũng phải "mua" bằng việc trả phí hay thuế bảo vệ môi trường. Nếu chúng ta không học cách trả phí trước những gì miễn phí! Nếu chưa học được cách trả phí, rất có thể chúng sẽ phải trả giá với những gì chúng ta được nhận miễn phí trong đời!

Trả phí là một việc thiết yếu. Một mặt nó làm cho người cung cấp cố gắng cải thiện sản phẩm, dịch vụ; mặt khác thúc đẩy người thụ hưởng cân nhắc hơn với mỗi cái nhấp chuột đồng ý bỏ ra một số tiền để chi trả.

Có quá nhiều thứ ngập tràn trên Internet, dù bạn có quan tâm hay không thì nó vẫn cứ tồn tại. Quan trọng hơn hết chính là bạn. Điều bạn quan tâm, lựa chọn và trả phí nói lên bạn thế nào. Thiết nghĩ, nếu những gì bạn nhận được là xứng đáng và thiết yếu thì việc chi trả một khoản phí nhỏ cho việc đọc cũng là điều nên làm.

NNền văn hóa được chia sẻ - Đó là cụm từ mới tôi biết và cho là nó đủ bao quát cho những gì tôi muốn nói đến. Có thể nói, thời điểm mà bạn và tôi đang sống là những tháng ngày rất quen thuộc với những từ "Share", "Chia sẻ". Lời đề nghị ấy phát ra từ khắp nơi, từ các diễn đàn, website, Blog, tin nhắn cá nhân, livestream,...; từ Tổng thống đến Tôn giáo, từ Âu sang Á, từ thành thị đến nông thôn, từ đàn ông-phụ nữ đến các em bé,... ai cũng mời gọi và có nhu cầu được quan tâm và chia sẻ.

Nền văn hóa được chia sẻ là cụm từ với những ngụ ý sau:

1. Nền tảng của những gì được chia sẻ là gì?
2. Nền tảng đó vì sao lại xem là văn hóa?
3. Tại sao không là "chia sẻ" nhưng lại là "được chia sẻ"?

Suy cho cùng, nền văn hóa chia sẻ là cách thụ động tiếp nhận, song cũng là cách chủ động để cho đi. Khi ta đọc ngắt từng chữ và gán ghép các cụm từ lại với nhau, chúng ta khám phá ra được nhiều khía cạnh khác nhau, và dù ở góc độ nào thì chúng đều mang ý nghĩa thiết thực ở đó. Nó nhắc nhở chúng ta về nhu cầu thiết yếu của bản thân. Nó cũng gợi ý những gì chúng ta dự định gửi đi. Nó cũng nhắc nhớ chúng ta cân nhắc những gì trao gởi. Và sau cùng, nó làm chúng ta ý thức chọn lọc trước những gì hàng ngày chúng ta nhận được.

Tôi gọi tất cả những điều đó là Nền văn hóa được chia sẻ.

Sự chia sẻ trước nhất chính là nhân cách của chính mình

Tôi có một người bạn, ít nói nhưng rất hài hước. Với tôi, người bạn đó rất đặc biệt. Một trong những lần đồng hành cùng nhau, anh ấy có chia sẻ với tôi thế này:

“Tôi yêu, Tôi yêu mình. Tôi ghét các nhóm người.”

Tất nhiên, tất cả chúng ta đều có thể áp dụng góc nhìn với sắc thái riêng của mình vào tuyên bố đó và chọn ra những ngoại lệ ở đây và ở đó, nhưng với tôi, ít nhất, có một số ý nghĩa ở đó.

Nhiều nhóm người làm những điều tuyệt vời. Nhiều nhóm người lại làm những điều xấu. Trong cả hai trường hợp, điểm chung của chúng là chúng là những ý thức hệ. Và thực tế, tôi hiếm khi thấy sự trật tự ở các nhóm người tụ hội.

Tuy nhiên, có cái gì đó ở đó khiến tôi phải suy nghĩ lại. Có lẽ đó là niềm tin thuần khiết của họ rằng họ đúng, hoặc có lẽ đó chỉ là cách họ hoạt động. Cũng có thể, đó là cách họ bộc lộ bản thân. Là cách để giải tỏa những ức chế cách này hay cách khác.

Đó là lý do tại sao phần đầu tiên của câu nói đó, về đối tượng được yêu thương, là điều thú vị. Bởi vì khi tôi làm, tôi luôn nhắc nhở bản thân mình làm vì cái gì, cho ai đó nếu trước nhất không phải vì tôi. Và gặp một đám người mới, điều đó cũng tương tự.

Trong thực tế, tôi càng làm điều đó, tôi càng tin chắc rằng thật khó để tôi có thể ngồi xuống và trò chuyện cách riêng tư với một ai đó. Có chăng, cả hai đều đến với nhau vì lợi ích.

Điều đó thật thú vị đối với tôi, và nó khiến tôi tự hỏi điều gì thực sự đã làm nên sự thành công của một mối quan hệ?

Nói cách khác, Làm thế nào để tạo ra kết nối và tại sao cần phải kết nối? Và làm thế nào để duy trì các mối quan hệ đó tốt đẹp?

Giá trị của một nền văn hóa được chia sẻ

Một thời gian trước, có người hỏi tôi làm thế nào để tạo kết nối với một ai đó. Tôi nhớ suy nghĩ về nó một lúc trước khi nói,

"Nó giống như chia sẻ một dòng ý thức vô hình với nhau."

Tôi không hoàn toàn chắc chắn rằng tôi biết điều đó có nghĩa là gì, nhưng tôi nghĩ rằng , nó chính là những gì tôi đã và đang làm. Một vài người bạn của tôi rất giỏi kết nối trong lĩnh vực mạng xã hội. Họ đầu tư và dành nhiều thời gian cho nó. Tôi thì không giỏi việc đó. Bởi vì tôi nghĩ rằng, nếu bản thân tôi chẳng mang lại giá trị gì cho ai, thì những kết nối của tôi cũng không ích gì. Nó sẽ tàn lụi và mất dần đi theo năm tháng. Dù cho đó là mạng xã hội hay đời sống thực.

Một trong những lý do mà các nhóm người có thể gắn kết với nhau là vì văn hóa được chia sẻ mà họ đã tạo ra. Văn hóa này về cơ bản là một sự hiện diện vô hình có chứa kiến ​​thức về những giá trị cụ thể, cách họ thể hiện bản thân, và nơi họ muốn đi, mục tiêu mà họ muốn trở thành.

Các phong trào có văn hóa. Các công ty có văn hóa doanh nghiệp. Các gia đình thì có gia-phong.

Đó là keo gắn kết chúng ta với nhau. Đó là điều bổ sung bối cảnh cho các cuộc thảo luận của chúng ta, đó là điều truyền cảm hứng cho chúng ta khi nỗ lực tìm kiếm, và đó là điều khiến chúng ta hành động.

Đó không phải là tất cả mọi thứ, mặc dù. Nó cũng là những gì phân chia chúng ta. Trong thực tế, hầu hết các nền văn hóa được xây dựng dựa trên sự phân biệt và ly khai. Họ làm nổi bật những gì thuộc về họ, và sau đó họ sử dụng những khác biệt để duy trì, phát triển, thậm chí là công kích lẫn nhau.

Điều lý thú còn được tìm thấy ở văn hóa cá nhân ở từng người và cách họ ngày ngày nuôi dưỡng nó. Và điều tiên quyết của một nền văn hóa cá nhân là không thể thiếu những kết nối. Và khi các kết nối được xây dựng dựa trên sự đa dạng và phong phú đến từ các nền văn hóa cá nhân, chúng tạo nên vẻ đẹp mà chúng ta thường gọi là Văn hóa, Văn minh.

Qúa trình trưởng thành của tôi nói với tôi rằng, một tình bạn với một ai đó, bên ngoài một hội nhóm, tôi đang tạo ra các quy tắc bất thành văn về những mối quan hệ của tôi cách linh hoạt: một cuộc trò chuyện tại một thời điểm, một trải nghiệm được chia sẻ, một ánh mắt nụ cười được trao đi cùng lúc,...

Theo thời gian, điều này cho phép kết nối hữu hình hình thành - cho dù tôi có hay không đồng ý về các vấn đề lớn hay nhỏ - mỗi cuộc hội thoại trong tương lai của tôi sẽ được xác định bởi ngữ cảnh được tạo bởi các cuộc hội thoại trước đây.

Những kết nối được tạo ra trong một mối quan hệ hai chiều có sắc thái và cởi mở hơn nhiều so với một nền văn hóa gắn liền với bản sắc của bạn. Trong các nhóm người, sự liên kết đó cho phép sự khác biệt tồn tại, không bị ngăn trở hay giới hạn.

Sự kỳ diệu của một mối quan hệ mạnh mẽ nằm ở việc tạo ra loại văn hóa phù hợp.

Hạnh phúc là ước vọng bất thành văn

Nếu bạn đào sâu vào các câu hỏi về ý nghĩa của việc sống một cuộc sống tốt và cách tạo ra hạnh phúc và sự thành công, bạn sẽ thấy mình ở giữa một vài trường phái tư duy khác nhau, mỗi trường phái có cách tiếp cận riêng của nó và dẫn người đi theo chúng với những lộ trình khác nhau. Tuy vậy, chúng đều dẫn đưa mỗi người đi đến sự tu dưỡng và hoàn thiện bản thân. Trường hợp của các tôn giáo là một minh chứng.

Điều đó nói rằng, trong khá nhiều trường học, ý tưởng cho rằng cuộc sống trọn vẹn có xu hướng là sự thỏa mãn về một trong những mối quan hệ chất lượng và bền vững; ý niệm đó là khá nhất quán. Nhà Phật có câu:

Nhân sinh vi kỷ, thiên kinh địa nghĩa, nhân bất vi kỷ, thiên tru địa diệt”.
(Người sống vì mình là đạo lý hiển nhiên, người không vì mình trời tru đất diệt)

Ban đầu, tôi vẫn luôn nghĩ câu “Người không vì mình, trời tru đất diệt” có nghĩa là: Một người nếu như không biết vì mình mà mưu lợi, mưu quyền, mưu sắc… thì sẽ bị trời đất trách cứ, trừng phạt, sẽ thua thiệt so với người khác. Cho nên, ở nơi làm việc, tôi luôn đặt lợi ích của mình lên trên hết, cho dù có phải tổn hại một chút đến người khác để đảm bảo quyền lợi của mình thì tôi cũng làm, bởi vì tôi cho rằng việc làm của mình là phù hợp với đạo lý “người không vì mình, trời tru đất diệt” này.

Về sau, trải qua nhiều và tìm hiểu sách vở, tôi mới hiểu được là trong đó ý nói rằng: Không sát sinh, không ăn trộm ăn cắp, không tà dâm, không nói dối, không hai lời, không khinh ngữ, không ác khẩu, không tham lam, không oán hận, không tà kiến thì mới là “vì mình”.

“Không vì mình” thì sẽ tạo ra hậu quả xấu, “không vì mình” thì sẽ tạo thành tai họa, và chỉ có “vì mình” (tức là không làm những điều trên) thì mới không bị trời tru đất diệt. Trong câu: “Người không vì mình, trời tru đất diệt”, từ “vì mình” có ý là yêu cầu “mình” tuân theo phép tắc đạo đức chứ không phải có ý nghĩa giống với từ “vì mình” mà chúng ta thường nghĩ.

Do đó, có thể thấy theo ý chỉ của Phật thì người “vì mình” là người không màng danh lợi, siêu thoát khỏi ngoại vật… Hiển nhiên, “người không vì mình, trời tru đất diệt” mà chúng ta bình thường lý giải là có nghĩa hoàn toàn đối lập với ý nghĩa của câu này trong kinh Phật.

Nhưng mặt khác, theo một cách nào đó, hạnh phúc đến từ những người khác. Đó là các kết nối chúng ta xây dựng và các mối quan hệ mà chúng ta nuôi dưỡng. Họ tạo ra chúng ta như cha-mẹ, và họ tiếp tục định hình chúng ta là hàng xóm láng giềng, môi trường xã hội xung quanh.

Cứ gặp gỡ những người mới và kết nối với họ theo những cách mà bạn có thể, thậm chí có thời điểm cho dù bạn không còn nhận ra mình thì với những khác biệt mà bạn đã tạo ra thì đó cũng là điều đáng kể cho những nỗ lực biến đổi mình. Đi quá xa là tốt, nhưng phải nhớ và biết chúng ta sẽ đi về đâu mới là quan trọng. Sự mới mẻ của một mối quan hệ mới đôi khi mang đến những luồng sinh khí mới, nguồn động lực mới cho chúng ta; Nó tốt hơn so với cái gì đó đã sống sót sau thử thách của thời gian, không gian và thay đổi hoàn cảnh sống.

Tôi nghĩ là có những cấp độ khác nhau của văn hóa được chia sẻ.

Trong chữ Tình chúng ta có tình bạn, tình thân, tình yêu, tình bằng hữu,... Mỗi mức độ đều có những tiềm năng cần khám phá và đầu tư. Sự chia sẻ cũng vì thế mà khác nhau. Với mỗi mức độ, những bí mật, lời nói và hành vi, các trò đùa cũng khác nhau. Là chiều rộng hay chiều sâu thì còn tùy thuộc vào việc đầu tư về thời gian và công sức của bạn dành cho mối quan hệ đó. Một tình bạn thì cần quỹ thời gian đơn giản, những lời nói và hoạt động bình thường, mức độ thân mật cũng luôn được giữ ở khoảng cách phù hợp. Nhưng với tình yêu, hôn nhân thì khác.

Đó là chiều sâu bạn cảm nhận được khi cả hai bạn ngồi cạnh nhau trên một bến bờ yên tĩnh, nhìn xuống mặt nước, không nói gì cả. Không phải vì bạn không cần, mà còn bởi vì sự im lặng tự nó truyền đạt điều gì đó. Sự tĩnh lặng ở đó đôi khi nói lên nhiều thứ hơn là những lợi thế của ngôn từ.

Câu chuyện bất thành văn này cần có thời gian để nuôi dưỡng, nhưng cuối cùng, phần lớn những giá trị tiềm ẩn đó phải nhiều hơn lên trong một mối quan hệ. Đó là những gì các nhà thơ và triết gia nói về khi họ nói về bạn đồng hành thực sự.

Một mối quan hệ mạnh mẽ có thể được xây dựng trên nền tảng của một nền văn hóa được chia sẻ, nhưng nó không thực sự hạnh phúc cho đến khi những gì không được nói trở nên quan trọng như những gì được nói.

Cho đi

Có một câu nói cũ đã bị mắc kẹt ở tôi trong một vài năm nay. Tôi không nhớ nguồn, nhưng nó phát biểu như sau:

"Bạn không thể hiểu được ai đó, kể cả khi bạn đã nghe câu chuyện của họ."

Trong khi sự phân biệt của tôi đối với hầu hết các ý thức hệ nhóm vẫn tồn tại theo thời gian, ý tưởng này luôn luôn ở lại trong tâm trí tôi như một lời nhắc nhở rằng, có những nhân cách đằng sau mỗi mặt nạ được đeo bởi một tập thể.

Điều này được củng cố thêm mỗi khi tôi gặp và kết nối với người mới.

Chúng ta có xu hướng kết hợp từ “văn hóa” với ý thức tập thể rộng lớn xung quanh chúng ta, nhưng có nhiều cấp độ văn hóa khác nhau. Mức độ vượt ra ngoài xã hội, chính trị và kinh tế. Mức độ thể hiện trong các tình huống cá nhân, trong các đoàn thể.

Mỗi mối quan hệ có một nền văn hóa được chia sẻ, và văn hóa này chịu trách nhiệm định hình mỗi và mọi tương tác trong mối quan hệ đó. Đó là những gì cho phép chúng ta kết nối với những người mà chúng ta có thể không hiểu hoặc liên quan đến. Đó là những gì thúc đẩy sự phản biện và tạo ra các hội nhóm mới.

Nếu đúng là bất kỳ loại hạnh phúc và sự thỏa mãn nào dựa trên chất lượng của các mối quan hệ của chúng ta, thì sự hiểu biết và nuôi dưỡng những gì được chia sẻ của chúng ta phải là thứ mà tất cả chúng ta cần ưu tiên.

Sự im lặng và những lời không nói giữa những người đã đặt thời gian vào mối quan hệ của họ; nó có thể là một thói thường khó để quen thuộc hoặc để kết nối.

Nói chung, những gì bạn nhận được phụ thuộc vào những gì bạn đã đầu tư.

"Ta chưa từng biết sợ luân hồi", điều đó đồng nghĩa với việc ta ít khi bị chi phối bởi sự luân hồi. Thế thì ta cứ mặc nhiên mà sống. Bớt phiền lo, bớt "cố chấp" không phải là điều tốt lành hơn sao?. Tôi không ủng hộ "thuyết vô thần" hay "thần thánh hóa" cá nhân nào đó. Nếu bạn tin và theo Phật thì xin giữ trọn niềm tin đó và sống cách vui vẻ, hữu dụng. Nếu tin Thiên Chúa thì hãy "chu toàn bổn phận cách vui vẻ - Đa Minh Savio" và "làm cho Danh Cha cả sáng", Đấng mà bạn tin, cậy, mến và tôn thờ.

Hãy làm giàu từ những nén bạc bạn được gởi trao. Nén bạc đó có thể là trí tuệ, nhanh nhẹn, thông hiểu, cơ hội, vận may, mắt-mũi-miệng-tai, thân thể xinh đẹp hay cường tráng,... Bạn sở hữu những nén bạc đó, và bao nén bạc khác được trao tặng bởi cách này hay cách khác.

Đức khiết tịnh trong tôn giáo đều giống nhau, đó còn là phương tiện để đưa đường dẫn lối và trở nên hiệp nhất với thần linh, Đấng tạo hóa. Song không có nghĩa là đó là phương pháp tốt nhất để đi đến cùng đích. Bản thân tôi yêu thích sự thinh lặng, trải qua nhiều quãng thời gian cách ly để kiếm tìm "sự thật", sự minh triết của cuộc đời. Và tôi hiểu rằng, đã là một con người, bẩm sinh chúng ta sinh ra trong sự đối thoại, rất khó để mà sống nếu thiếu đối thoại. Đối thoại chính là phương cách hữu hiệu nhất để làm cho mọi thứ trổ sinh, tốt đẹp hơn với thế giới loài người. Nếu không có đối thoại, hoặc khả năng đối thoại bị hạn chế thì chúng ta khác nào cỏ cây, những loài động vật khác. Với lý lẽ đó, chúng ta được mời gọi cởi mở tâm hồn mình để hòa mình vào dòng chảy của bao kiếp người. Chúng ta về đâu thì còn tùy vào dòng chảy mà chúng ta hòa cùng. Dù bản thân có khả năng chọn lựa và tách mình ra để đi lối đi của riêng mình, nhưng chúng ta chẳng thể nào tách mình ra để tự sinh tồn. Biển Chết chính là một minh họa cụ thể nhất. 

Vì những lý do đó, xin ngừng quan niệm và cho rằng "Cuộc đời chỉ là phù du hay cõi tạm". Bởi nếu chúng ta không sống cho ra sống với giá trị sinh mệnh mình được tặng ban là hiện tại, là cuộc đời này thì chúng ta còn trông mong "cõi" nào ở đâu đó nữa?

Ai cũng sợ chết nhưng chẳng ai tránh khỏi. Tuy nhiên, trước khi đón nhận những gì tồi tệ nhất, chúng ta vẫn có thể chọn lựa những gì tôt nhất.

Tôi hiếm khi xem Phim hay Video nào lại bị xao động đến chết lặng như khi xem Video này. Vấn đề cứ quanh quẩn trong tâm trí tôi chính là khoảnh khắc sinh-tử.

Khi còn bé, tôi học được nhiều thứ khi xem các phân đoạn sinh-tử trong các phim, đặc biệt là phim kiếm hiệp, hành động. Tôi xem nhưng tôi chẳng thể nào lý giải nổi cho đến khi tôi trưởng thành, khi mà cuộc sống bị va vấp, đưa đẩy tôi đến những phút buộc bản thân phải đưa ra quyết định khó khăn nhất.

Trong Video, chúng ta bắt gặp 2 người đàn ông cùng trên một sợi dây đang từ từ đứt, trọng lượng của 2 người dường như là quá tải với sức chịu đựng của sợi dây. Và để tồn tại thì chỉ có cách là phải giảm trọng lượng. Vấn đề đặt ra cho mỗi người là trong hoàn cảnh đó chúng ta sẽ xử lý như thế nào?

Tương tự, ở cuối phim, một gia đình vừa vui mừng khi tìm gặp lại nhau thì lại phải đón nhận một thử thách mới - Cơn sóng dữ đang kéo đến. Họ đã chẳng thể nào giành vị trí trên chiếc "lồng" cứu hộ. Cách tốt nhất là gửi đứa con nhỏ của mình theo những người khác và nhắn nhủ những gì là cần thiết nhất. Trong khi mọi người vẫn đang hoảng loạn chẳng biết xoay sở thế nào thì cảnh tượng đẹp đẽ đã diễn ra ngoài sức tưởng tượng. Người vợ xác định những gì tệ nhất đang đến gần mà chẳng thể làm gì hơn. Cô đã âu yếm nhìn chồng và nhẹ nhàng chỉnh sửa chiếc cà vạt lại cho anh cách tử tế. Có lẽ, cái ánh mắt hiền từ, đầy yêu thương và mãn nguyện đó là điều tuyệt vời nhất đời tôi từng thấy. Nếu là một bộ phim, thì người diễn viên đã diễn thật có "thần thái" và lay động. Dù vai trò của họ thế nào, thì họ đã chọn lựa những gì là tốt nhất.

Cuộc đời mỗi người đâu phải ai cũng rơi vào những hoàn cảnh như phim ấy. Ai đó có thể lập luận như thế. Nhưng tôi lại có cách nghĩ khác. Thực tế là chúng ta đã, đang và còn sẽ đối mặt với trăm ngàn "thử thách" khiến chúng ta phải đưa ra những quyết định, dù biết thật khó khăn.

Đức thánh cha Phanxico khi phát biểu trước hàng ngàn gia đình, ngài đã hỏi: "Nếu anh chị ở đây có thể nêu ra một cái tên về đôi vợ chồng chưa từng nói xấu nhau, ngài sẽ phong thánh cho cặp đôi đó". Kết quả chỉ là một bầu không khí lặng thinh bao trùm. Cuộc sống hôn nhân không thể tránh những xung đột, tranh cãi, thậm chí là bạo lực. Chính những lúc như vậy, chúng ta mới thấy được cái bản chất thực của mỗi người.

Các nhà triết học cho chúng ta một kinh nghiệm về đánh giá sự vật, hiện tượng và con người là "muốn tìm hiểu bản chất của một sự vật hiện tượng thì phải đặt chúng trong sự vận động cao nhất". Với tôi thì điều đó luôn đúng, ít nhất là cho đến thời điểm này. Vì chỉ có như vậy, tôi mới xác định được giới hạn của bản thân, cả thể xác lẫn tinh thần. Và đó là thước đo để tôi hay bất kỳ ai có thể lấy làm căn cứ để soi xét những gì xung quanh. Chẳng hạn,

Khi bạn ra đường, rất dễ để thấy một cô gái đẹp, ăn mặc hợp thời, đi xe sang chảnh. Nhưng khi gặp một cụ bà hay em nhỏ nhờ dẫn qua đường thì lại cau bảnh, miễn cưỡng mãi mới đưa sang. Chưa hết, trên đoạn đường ngắn ấy, ta lại thấy thỉnh thoảng những nét không vui, những bước chân nặng nề và những lời khó nghe, khó chịu.

Hay hình ảnh các anh chàng cưỡi SH, áo quần tinh tươm chở theo những cô gái xinh đẹp vô tư vượt đèn đỏ. Hoặc hình ảnh cô gái cứ luôn miệng tự hào kể về những lần đi Chùa, đi lễ Phật, thương các con thú cưng. Nhưng với con chó của hàng xóm vô tình nằm trên hiên nhà mình thì đánh đuổi cho tới chết.

Chẳng phải đó chính là bài học đắt giá để chúng ta nhìn nhận ra nhân cách thực của một người sao?


Sở dĩ tôi nói rằng, "trước khi đón nhận những gì tồi tệ nhất, chúng ta vẫn có thể chọn lựa những gì tôt nhất" là bởi lẽ đó.

Có một tên trộm, cả đời trộm cắp, hắn bị bài xích và đưa đến án tử. Hình phạt của hắn là bị đóng đinh, treo trên thập giá. Trong giấy phút hấp hối, hắn đã không ngại nhìn nhận tội lỗi của mình, chấp nhận hình phạt như là việc đền tội duy nhất. Hắn cũng không quên nhìn sang những tội nhân khác với ánh mắt cảm thông và sau cùng, hắn đã cầu nguyện" Khi nào ngài về thiên đàng thì xin nhớ đến tôi". Đó là chuyện về tên trộm bị đóng đinh cùng Chúa Giesu 2000 năm trước. Với thái độ và niềm tin của mình, hắn đã nhận được một sự đảm bảo:"Ngay đêm nay, ngươi sẽ ở trên thiên đàng với ta!" từ chính Thiên Chúa. Là vậy đó, trong sự tồi tệ, cả đời trộm cướp, nhưng sau cùng hắn đã trộm luôn thiên đàng, điều mà mọi tín hữu Công giáo đều khao khát.

Quay trở lại cuộc sống hôm nay, liệu trong chúng ta có mấy ai khi xảy ra chuyện lại can đảm nhận phần sai, nhận trách nhiệm thay vì tìm cái gì đó để đổ thừa. Người làm Sale thì luôn đổ tại khách hàng, thị trường, tại hàng hóa. Người lãnh đạo thì đổ tại yếu tố khách quan, kể cả chủ quan. Người làm nông thì đổ tại thời tiết, vì không sức khỏe, vì đủ thứ lý do anh ta vịn vào. Trong khi tất cả chỉ cần thêm quyết tâm, nhìn vào thực tế và tìm ra vấn đề để bắt tay giải quyết từng vụ việc. Không hẳn là tất cả, nhưng ít nhất là làm được gì đó cách cụ thể thay vì ngồi than thân, trách phận.

Hãy sống với tu duy và cảm xúc tích cực! Một chút thay đổi thôi, bạn sẽ thấy rất nhiều chân trời rộng lớn và đẹp đẽ đang đón chờ bạn.